ვენდი კარლოსი იმ იდუმალებით მოცული არტისტების რიცხვს განეკუთვნება, ვიზეც ბევრი რამ ითქმის, თუმცა ვისი ხილვაც სირთულეს წარმოადგენს. უკანასკნელ წლებში მუსიკოსის საჯარო სივრციდან გაუჩინარების ტენდენცია, უფრო და უფრო ნიშანდობლივი გახდა. სირთულეს არა მხოლოდ მისი გამოჩენა, არამედ უკვე მის შემოქმედებაზე წვდომა წარმოადგენდა. ინოვატორმა ამერიკელმა ფიზიკოსმა და არტისტმა, საჯარო სივრციდან გაქრობის შემდეგ, ახალი ჰობი გაიჩინა. შემთხვევითი არაა, რომ ცნობისმოყვარე თვალისგან მიმალული მუსიკოსი დაბნელებული ციური სხეულების გადაღებამ გაიტაცა. კარლოსის ინოვატორულმა ნიჭმა ამ სფეროშიც გაშალა ფრთები: არტისტმა, რომელმაც მსოფლიო შემოიარა, რათა სხვადასხვა კუთხიდან აღებეჭდა დაბნელებები, ციური სხეულების ფოტოგადაღების ახალი ტექნიკა შეიმუშავა, რომელმაც არაერთი ასტრონომისაგან დაიმსახურა მოწონება და NASA-ს მიერაც კი გამოქვეყნდა.
მანამ, სანამ დაბნელებული ციური სხეულების გადაღებას ხელს მიჰყოფდა, ვენდი კარლოსმა ძალიან მნიშვნელოვანი მემკვიდრეობა დატოვა. არტისტს ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ადგილი უჭირავს ელექტრონული მუსიკის ისტორიაში, რადგანაც სინთეზატორის დახვეწა და მისი მეინსტრიმში დამკვიდრება, სწორედ მის დამსახურებას წარმოადგენს. გარდა ამისა, ცოტამ თუ იცის, რომ არანაკლებ მნიშვნელოვანია არტისტის მიერ კინომუსიკაში შეტანილი წვლილი: ვენდი კარლოსის კომპოზიციები სტენლი კუბრიკის საკულტო "მექანიკურ ფორთოხალსა" და "ნათებაშია" გამოყენებული.
რა ხდება მაშინ, როდესაც გრემის 3 ჯილდოს მქონე არტისტი, დაცინვისა და ფიზიკური განადგურების შიშით, ფარდის მიღმა ამჯობინებს დარჩენას? ამ შეკითხვას სვამს ამანდა სიუელი წიგნში "ვენდი კარლოსი: ბიოგრაფია", ელექტრონული მუსიკის პიონერის შესახებ, რომლის სახელსაც სინთეზატორის ევოლუცია უკავშირდება. 60-იანი წლების ბოლოს, ამერიკაში, ტრანსი ადამიანების საჯარო ცნობადობა განსაკუთრებით იზრდებოდა, თუმცა ტაბლოიდური მედია მათ გენდერულ იდენტობაზე სენსაცირებული საუბრის გარდა გარდა, ბევრი არაფრით ინტერესდებოდა. მაშინ, როცა საზოგადოებისათვის ვენდი კარლოსის ტრანსგენდერობა, შესაძლოა, ყველაზე საინტერესო ასპექტი გამხდარიყო მის შესახებ, თავად მუსიკოსი დიდი ხნის განმავლობაშ ცდილობდა, ეს შესაძლებლობა აეცილებინა.
1939 წელს დაბადებული ვენდი (დაბადების სახელი უოლტერი) კარლოსი, როდ აილენდში იზრდებოდა. მომავალმა მუსიკოსმა 6 წლის ასაკში დაიწყო ფორტეპიანოზე დაკვრა. სიღარიბეში მცხოვრებ არტისტს, მამამ მუყაოზე დაუხატა კლავიშები, რათა გაკვეთილებს შორის, სახლში შეძლებოდა მეცადინეობა. კარლოსს ამ დროს არაერთხელ მოხვედრია თითებში მშობლებისგან სახაზავი, რასაც, როგორც იხსენებს, მისთვის ინსტრუმენტზე დაკვრის მოტივაცია უნდა გაეზარდა.
გენდერული დისფორიის მქონე, ბულინგის მსხვერპლი თინეიჯერი, თანატოლებისგან განცალკევებით, მშობლების ლაბორატორიაში ატარებდა დროს, სადაც მანქანებზე ექსპერიმენტირებას საათებს უთმობდა. ბრაუნის უნივერსიტეტში, მუსიკასა და ფიზიკაში მიღებული ბაკალავრის დიპლომის შემდეგ, ვენდი კარლოსი ნიუ იორკში გადასახლდა და სწავლა კოლუმბიის უნივერსიტეტში განაგრძნო. სწორედ ამ დროს, ერთ-ერთ კონფერენციაზე, მთვლემარე რობერტ მუგს გადაეყარა, რომელთანაც სულ მალე თანამშრომლობა დაიწყო. მიუხედავად იმისა, რომ ხშირად ოფიციალური ნარატივში ინოვატორი არტისტის სახელი არ ფიგურირებს, რობერტ მუგს, განსაკუთრებული აღიარების მომტანი სინთეზატორის შექმნაში, დახმარება სწორედ ვენდი კარლოსმა გაუწია.
ოთხი წლის შემდეგ, მუსიკოსი სადებიუტო ალბომს Switched-on Bach აქვეყნებს, რომელიც ამავე ინსტრუმენტზეა შესრულებული. ჩანაწერმა დიდი აღიარება მოიპოვა როგორც მსმენელის, ასევე კრიტიკოსებისგანაც და გრემის სამი ჯილდო დაიმსახურა. ნამუშევარმა დაამტკიცა სინთეზატორის მოქნილობა და ინსტრუმენტი მუსიკალური მეინტრიმის ნაწილად აქცია.
თავგადასავლების მოყვარულმა არტისტმა, ცოტა ხანში, კინოს ტერიტორიაზე გადაბიჯება გადაწყვიტა. მას შემდეგ, რაც მეგობრის მიერ ნაჩუქარი "მექანიკური ფორთოხალი" წაიკითხა, ენტონი ბერჯესის დისტოპიური რომანით მოჯადოებულმა, ძალაუნებურად იმაზე დაიწყო ფიქრი, თუ როგორ მიუსადაგებდა თავის მუსიკას წიგნის ავტორის ხედვას. როდესაც გაიგო, რომ სტენლი კუბრიკი, ნაწარმოების მიხედვით გეგმავდა ფილმის გადაღებას, მაშინვე დაუკავშირდა რეჟისორის წარმომადგენლებს და რამდენიმე კომპოზიცია გადასცა. კუბრიკს ჩანაწერების მოსმენისთანავე გაუჩნდა არტისტთან თანამშრომლობის სურვილი და საკულტო სურათისთვის, სწორედ, ვენდი კარლოსის მიერ შეთავაზებული მუსიკა გამოიყენა. მოგვიანებით, მათ ფილმისათვის "The Shining" ითანამშრომლეს, თუმცა სურათში, კარლოსის მიერ შექმნილი მუსიკის, მხოლოდ რამდენიმე წუთიანი ჩანაწერი იქნა გამოყენებული. 1982 წელს, მან დისნეის სამეცნიერო ფანტასტიკური ბლოკბასტერისათვის "ტრონი" შექმნა საუნდტრეკი.
საოცრად ნაყოფიერი შემოქმედებითი ცხოვრების მიუხედავად, მუსიკოსი საკუთარ წარმატებას გემოს ვერ ატანდა. 70-იანი წლების ამერიკაში, გეი უფლებებისათვის მებრძოლი ჯგუფები ტრანს საკითხებისგან დისტანცირდებოდნენ. მსგავსად, რადიკალ ფემინისტთა გაერთიანებებშიც, არაერთგვაროვანი აზრი ტრიალებდა ტრანსგენდერი ადამიანების ინკლუზიასთან დაკავშირებით. აქედან გამომდინარე, გასაკვირი არ არის, რომ მოცემულ კონტექსტში, თავის გამოაშკარავება უდიდესი რისკის შემცველი იყო. მუსიკოსს, ყველაფერთან ერთად, იმის შიშიც აწუხებდა, რომ თავის შემოქმედებით მიღწევებს, მისი გენდერული იდენტობა დაჩრდილავდა და მედია მისგან კლიშეს შექმნიდა. ამიტომაც, მომდევნო დეკადაში, არაერთ საჯარო გამოსვლაზე თქვა უარი და წლების განმავლობაში საკუთარ კოლეგებთან შეხვედრასაც კი გაურბოდა.
სიმართლე მხოლოდ რამდენიმე ახლობელმა იცოდა, მანამ, სანამ 1979 წელს, ჟურნალ "ფლეიბოის" საშუალებით, ვენდი საჯარო "ქამინგ აუთს" გააკეთებდა. ინტერვიუში მუსიკოსი იმის შესახებ ალაპარაკდა, თუ როგორ ეშინოდა, რომ ის და თავისი მეგობრები ხალხის მხრიდან აგრესიის სამიზნე გახდებოდნენ, თუმცა, ამავდროულად, როგორი დაღლილი იყო სიყალბეში ცხოვრებით. საკუთარ თავზე ალაპარაკება, ოჯახთან და პუბლიკასთან ურთიერთობის სამუდამოდ შეცვლას, მუსიკალური კარიერის სასწორზე დადებას ნიშნავდა. გადამეტებული არ იქნება იმის აღნიშნვა, რომ მისმა მოთმინებამ და პასუხებმა საკუთარი იდენტობის შესახებ, საჯარო დისკურსში მომდევნო თაობების ქვიარ არტისტებისათვის გზა გაკვალა.
ბრწყინვალე ხმოვანი ინოვაციურობისა და უდიდესი გამბედაობის გარდა, ვენდი კარლოსის განსაკუთრებულობა თანამშრომლობისა და ცოდნის გაცემის სიყვარულშიც გამოიხატება. ადრეული ასაკიდან დღემდე, პიონერი არტისტი, თავის მიერ გამოყენებული მუსიკალური ტექნიკის შესახებ გამჭვირვალე რჩება და მზადაა, ცოდნა ყველა მსურველს გაუზიაროს.
უკანასკნელი წლების განმავლობაში, ელექტონული მუსიკის პროდიუსერების მზარდი ტალღა: Arca, მიმდინარე წლის იანვარში ტრაგიკულად დაღუპული SOPHIE, Lotic, Planningtorock ტრანსგენდერად დაქამინგაუთდა. ვინც ამ არტისტების შემოქმედებას თვალს ადევნებს, არ გაუჭირდება იმის დანახვა თუ როგორ უშიშრად ცდილობენ ისინი მუსიკალური საზღვრების გაფართოებას, რაც მგონია, სულაც არაა შემთხვევითი. ვენდი კარლოსი ხშირად აღნიშნავდა, რომ თავისი გენდერული იდენტობა არავითარ კავშირში ყოფილა იმ პროდუქტთან, რასაც ქმნიდა. ეს პოზიცია, გარკვეულწილად, საკუთარი მემკვიდრეობის ტაბლოიდური მედიისგან დაცვის სურვილითაც შესაძლოა ყოფილიყო განპირობებული, თუმცა ერთი რამ ცხადია: ისინი, ვინც ხელოვნების ფსიქოლოგიური კვლევით არიან დაინტერესებულნი, კარგად აცნობიერებენ კავშირს პროდუქტსა და მისი შემქმნელის ფსიქიკურ რეალობას შორის. სინთეზატორი ასე სწორედ იმიტომ ჟღერს, როგორც ჟღერს, რომ ვენდი კარლოსის მიერაა შექმნილი, ადამიანის, რომელმაც უშიშრად გააფართოვა როგორც მუსიკალური, ასევე სოციალური საზღვრები და დღევანდელი ტრანსგენდერი პროდიუსერების დღის სინათლეზე გამოჩენას საფუძველი შეუმზადა.
ავტორი: ლილი მამულაშვილი
