ვირჯინია ედელინ ვულფი (ქალიშვილობაში სტეფენი) დაიბადა ლონდონში 1882 წლის 25 იანვარს. მამამისი, ლესლი სტეფენი ვიქტორიანული ეპოქის ცნობილი მწერალი და კრიტიკოსი იყო. ვირჯინიას მშობლები ვულფის 1927 წელს დაწერილი რომანის “შუქურასკენ” გმირების, მისტერ და მისის რამსეების პროტოტიპები არიან.

1895 წელს დედის გარდაცვალებამ ცამეტი წლის გოგონა ნერვულ კრიზისამდე მიიყვანა. იმ ხანიდან მოყოლებული ვირჯინია მამასთან იზრდებოდა სახლში, სადაც მისთვის “ხელმისაწვდომი იყო დიდი ბიბლიოთეკა, რომელშიც არც ერთი წიგნი არავისთვის ყოფილა დამალული”. ძმებისგან განსხვავებით უნივერსიტეტში არ უსწავლია. როდესაც 1904 წელს მამამისი გარდაიცვალა ვირჯინია დასთან და ძმებთან ერთად კენსინგტონის ფეშენებელური რაიონიდან საცხოვრებლად ბლუმსბერიში გადავიდა – რაიონში, სადაც ლონდონური ბოჰემა ცხოვრობდა. 1905 წელს ვულფი რეგულარულად წერს “თაიმსის” ლიტერატურული დამატებისთვის. კიდევ ერთ ტრავმად 1906 წელს ერთ-ერთი ძმის, ტობის გარდაცვალება იქცა. ამ შემთხვევასთან დაკავშირებული ტკივილი მისი რომანის “ტალღების” საფუძველი გახდა.

1907 წელს დის, ვანესას კრიტიკოსსა და ხელოვნებათმცოდნე კლაივ ბელზე დაქორწინების შემდეგ ვირჯინია ძმასთან ერთად ფიტცროი-სკვერზე (ასევე ბლუმსბერიში) გადავიდა საცხოვრებლად. სწორედ აქ იმართებოდა ე.წ. “ბლუმსბერის ჯგუფის” შეხვედრები. თავისუფლად შეკრებილი თანამოაზრეებისგან შემდგარ ჯგუფში უმეტესობა ჰომოსექსუალი იყო. ფილოსოფოს გ.ე. მურის იდეების ზეგავლენით ისინი თვლიდნენ, რომ მეგობრობისა და სიყვარულის იდეალები უმთავრესია და რომ ეს იდეალები მხოლოდ მაშინ შეიძლება განხორციელდეს, როდესაც გულწრფელობა და თავისუფლება თვალთმაქცობაზე აღმატებული იქნება. მათი აზრით, სოციალური პირობითობები პირადი მორალისა და პასუხისმგებლობის პრინციპების მიხედვით უნდა გამოდევნილიყო. ჯგუფის წევრთათვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ის ურთიერთობები იყო, რომელიც მათ შორის ყალიბდებოდა. როგორც რომანისტი ე.მ. ფორსტერი წერდა, “ურთიერთობებს არაფერი შეცვლის”. ფორსტერის გარდა ჯგუფში შედიოდნენ ეკონომისტი ჯონ მეინერდ კეინსი, ბიოგრაფი და ესსეისტი ლიტტონ სტრეჩი, მხატვარი დუნკან გრანტი, კრიტიკოსი-ხელოვნებათმცოდნეები როჯერ ფრაი და კლაივ ბელი.

1912 წელს, მას შემდეგ რაც კემბრიჯის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებული და ცეილონიდან ახალდაბრუნებული საქმრო ლეონარდ ვულფი წინასწარ გააფრთხილა მამაკაცთან სექსის მიმართ ცუდი დამოკიდებულების შესახებ, ვირჯინია მას ცოლად მიჰყვება. მათი ქორწინება ურთიერთპატივისცემისა და ემოციური მხარდაჭერის მაგალითი იყო, სექსუალური ურთიერთობები კი – მინიმუმამდე დაყვანილი. ვირჯინიამ და ლეონარდმა ერთად დააარსეს “ჰოგარტ პრესი” – გამომცემლობა, სადაც ვირჯინია ვულფის რომანების გარდა იბეჭდებოდა ფორსტერის, ტ.ს. ელიოტის და კეტრინ მენსფილდის ნაწარმოებები.

რომანზე სახელწოდებით “მოგზაურობა” მუშაობის დროს ვულფმა კიდევ ერთი სერიოზული ნერვული შეტევა გადაიტანა, რომელმაც 1915 წელს ის თვითმკვლელობის მცდელობამდე მიიყვანა. თუმცა, შემდეგ გამოკეთდა და 1919 წელს მომდევნო რომანი “ღამე და დღე” გამოაქვეყნა. ორივე ეს ნაწარმოები უჩვეულო ენით იყო დაწერილი. შემდეგ ნაწარმოებში სახელწოდებით “იაკობის ოთახი” (1922) კი ვულფმა ლიტერატურულ ფორმებში ფართე და რადიკალურ ექსპერიმენტირებას მიჰყო ხელი. ნაყოფიერი ექსპერიმენტები სამ მომდევნო რომანში გრძელდებოდა: “მისის დელოუეი” (1925), “შუქურისაკენ” (1927) და “ტალღები” (1931). თხრობის ხერხების, პერსონაჟების შინაგანი სამყაროს და ცნობიერების გარდატეხის გადმოცემის თვალსაზრისით ნოვატორული რომანები ლიტერატურული მოდერნიზმის ოქროს ფონდში შევიდა.

ვირჯინია ვულფი ემოციურად ყოველთვის უფრო ქალებზე იყო მიჯაჭვული ვიდრე მამაკაცებზე. 1922 წელს მას ვიტა სეკვილ-უესტი შეუყვარდა. გარკვეული ხნის შემდეგ მათ შორის რომანი განვითარდა, რომელმაც თითქმის მთელი 20 წელი გასტანა. 1928 წელს ვულფმა ვიტა ასახა “ორლანდოში” – ფანტასმაგორიულ ბიოგრაფიაში, სადაც ეფემერული მთავარი პერსონაჟის ცხოვრება სამი საუკუნის განმავლობაში გრძელდება. ის ხან მამაკაცად, ხანაც ქალად იქცევა. ვიტა სეკვილ-უესტის შვილმა ნაიჯელ ნიკოლსონმა ამ ნაწარმოებს “ლიტერატურის ისტორიაში ყველაზე გრძელი და ყველაზე მომხიბვლელი სასიყვარულო წერილი” უწოდა.

ვულფი წერდა ბევრს და დაუღალავად. რომანების გარდა მას ეკუთვნის რამდენიმე ნაშრომი ლიტერატურულ კრიტიკაში. მისი ლიტერატურული მემკვიდრეობა მოიცავს ათასობით წერილს და დაახლოებით ხუთი ათასი ფურცლის ოდენობის დღიურებს. მისი ამბიციური რომანი “წლები”, რომელიც ვირჯინიას წინა რომანების მსგავსად დიდ ფსიქიკურ ძალისხმევად დაუჯდა, შეფასებულ იქნა როგორც “ბრწყინვალე კატასტროფა”.

ვირჯინია ვულფის ზეგავლენა ორმხრივად შეიძლება დახასიათდეს. პირველ რიგში მისმა ნოვატორულმა რომანებმა კარდინალურად შეცვალეს წარმოდგენა modern fiction მმართულებაზე. მეორეც, მისი ესეები ფემინიზმის იდეოლოგიის ქვაკუთხედან იქცა. მათგან ერთ-ერთი “საკუთარი ოთახი” ქართულ ენაზეც ხელმისაწვდომია (თარგმანი: ლელა სამნიაშვილი, ფონდი ტასო, 2007).

მოამზადა ნინო ძანძავამ

Author: Paul Russell

Prepared by Nino Dzandzava